NL

De geschiedenis van Groningen

donderdag 16 april 2020 5 minuten leestijd

De geschiedenis van Groningen

Wij zijn de geschiedenisboeken voor je ingedoken, om op zoek te gaan naar de rijke historie van het prachtige Groningen. Groningen biedt al eeuwen lang een thuis voor verschillende bewoners. De eerste schriftelijke documenten gaan terug naar 1040. Wie dat al lang geleden vindt, is vast verbaasd dat de eerste tekenen van mensen in Groningen nog veel verder terug gaan. Opgravingen tonen aan dat er 12.000 tot 13.000 jaar geleden al mensen in Groningen waren.

Eerste document 1040

De stad Groningen zit vol met rijke geschiedenis, misschien wel teveel om nu aan je te vertellen, maar laten we een begin maken. We reizen terug in de tijd naar 1040. De Duitse Koning Hendrik III schenkt de stad Groningen aan een Utrechtse bisschop. Dit is het eerste document waarin onze stad benoemd wordt en er informatie beschikbaar is over Groningen.

Hanzestad Groningen 1229

Vanuit 1040 nemen we een sprong in de tijd naar 1229. Groningen heeft de perfecte ligging voor het drijven van handel. Uit dit jaar zijn de eerste documenten gevonden van Groningen als Hanzestad. Dit betekent dat Groningen lid was van het Hanzeverbond, een samenwerking tussen Duitse en Noord-Europese handelssteden om goederen te kopen en verkopen. Groningen heeft een bloeiende handel en groeit uit tot een handelsstad.

Foto: Groningen archieven, 1914

Academica Groningana 1614

In 1614 wordt de Rijksuniversiteit van Groningen gesticht, de Academica Groningana. Op de foto hierboven is het later gebouwde academiegebouw te zien in 1914. Na de universiteit van Leiden is de Rijksuniversiteit Groningen de oudste nog bestaande universiteit van Nederland.

Het verbaast je dan misschien ook niet dat op de Universiteit de eerste vrouwelijke arts afstudeerde in 1878: Aletta Jabobs. Nog steeds is Aletta Jacobs te zien in het Groninger stadsbeeld. Plekken zoals de Aletta Jacobshal, zaal en het standbeeld bij het Harmoniegebouw zijn maar enkele verwijzingen.

Bommen Berend 1672

Groningen breidt zich steeds verder uit en dit maakt de stad erg aantrekkelijk. Op 21 juli 1672 wordt Groningen aangevallen door Bisschop Bernhard von Galen. Tijdens de aanval gooit de Bisschop een grote hoeveelheid bommen op Groningen, wat een deel van de stad verwoest. Hierdoor heeft hij de bijnaam Bommen Berend gekregen, deze naam wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt.

Na vijf weken overheersing wist veldheer Carl Von Rabenhaupt Groningen op 28 augustus 1672 te bevrijden. Elk jaar op 28 augustus wordt gevierd dat Groningen weer vrij is, dat hebben wij te danken aan Von Rabenhaupt.

Foto: Teba, Groninger Archieven, 1942

Korenbeurs 1865

Groningen ontwikkelt zich in de loop der jaren steeds meer tot handelsstad. Een voorbeeld hiervan is de bekende Korenbeurs, waar je nu misschien dagelijks je boodschappen doet, maar de Korenbeurs is niet altijd een supermarkt geweest.

Voordat de Korenbeurs gebouwd werd, stonden hier twee andere gebouwen die gebruikt werden voor het verhandelen van graan. In 1774 stond op deze plek een houten gebouw, in 1825 werd dit gebouw vervangen voor een stenen gebouw.

De Korenbeurs zoals we die nu kennen opende in 1865 en is het centrum van handel, specifiek voor de graanhandel. Daar heeft het gebouw ook zijn naam te danken, koren zijn namelijk graan. In de loop der jaren is het gebouw ook gebruikt als sporthal voor basketbal en volleybal.

Tweede Wereldoorlog 1940-1945

Er zit een groot verschil tussen hoe de Grote Markt er vroeger uit zag en zoals je hem nu kent. Het Stadhuis en de Martinitoren zijn enkele gebouwen die bewaard zijn gebleven na de Tweede Wereldoorlog. De Grote Markt stond voor de Tweede Wereldoorlog vol met prachtige gevels en recht over de markt reed een tram die de stad in verbinding bracht. Dat kan je je nu misschien niet meer voorstellen.

Foto: J. G Kramer, Groningen archieven, 1895

Foto: Public Archives Canada, 1945

Veel mooie gevels sneuvelen in de Tweede Wereldoorlog. Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers Groningen binnen. De 5 jaren die volgen zijn moeilijke tijden voor Groningers. Olie, benzine en eten is moeilijk te verkrijgen, maar de Groningers staan niet stil.  Ze verzinnen creatieve oplossingen zoals trams te paard en stoombussen. Het bekende Zuiderdiep stond hier vol mee.

In deze tijd ziet het Groninger stadsbeeld er heel anders uit. De bekende Wilhelminakade krijgt van de Duitsers de naam Plantsoenkade, Groningers bouwen schuilkelders op de Grote Markt en vele winkels beschermen hun gebouw tegen aanvallen. Ook de kerkklokken van Der A-kerk worden verwijderd, voor het metaal voor de oorlog.

Foto: Gemeente politie, Groningen archieven, 1946

Het zijn de Canadezen die Groningen in 1945 bevrijden, vanuit de Oranjewijk over de Herman Colleniusbrug naar de Grote Markt. Maar vele gebouwen op de Vismarkt, Ebbingestraat en de Stoeldraaierstraat sneuvelen in de strijd, de stad ligt in puin. Het is je dan misschien ook wel opgevallen dat hier tegenwoordig vooral moderne gebouwen staan. Wanneer Groningen bevrijd is hangen de Groningers de Nederlandse vlaggen uit in de Herestraat. Groningen is bevrijd!

Na de Tweede Wereldoorlog bouwt Groningen langzaam weer op en begint de stad steeds meer te lijken op het huidige stadsbeeld. De geschiedenis heeft Groningen gevormd zoals wij het nu kennen.

Lisanne van Essen

Dit artikel is geschreven door Lisanne van Essen

Lisanne studeert communicatie en heeft een passie voor schrijven én Groningen. Ze brengt je graag op de hoogte van alle ins en outs van de stad Groningen.

Laat een reactie achter ()

Lees ook